ekran платформа за слободоумни
На 15 февруари 2024 година со почеток во 19:00 часот во НУЦК „Кочо Рацин“ во Кичево ќе биде прикажан албанскиот филм „СОФИЈА“ со превод на англиски, во режија на Едуарт Гришај.
Инспириран од мемоарите на Зеф Плуми, албански католички свештеник и писател кој поминал повеќе од дваесет години во комунистичките затвори, Едуарт Гришај сними филм за војната, сеќавањето и простувањето. Софија (Розафа Целај) е студентка по албански јазик на Универзитетот во Белград, Србија, која патува во Албанија за да бара одговори на приказната за нејзиниот прадедо, кој бил спасен од Албанка за време на Втората светска војна. Таму го запознава Арбр (Антонио Кодринај), во кој се вљубува, и други ликови кои ја тераат да го открие локалното гостопримство и чудните контрадикторности во земјата кои додаваат хумор на драмата.
Арбр ѝ помага на Софија во нејзината потрага да собере информации за жената што му помогнала на нејзиниот прадедо. Смелиот и свеж дух на Софија го тера Арбр повторно да ја открие страста за музиката што беше принуден да ја напушти од неговиот татко, кој сакаше тој да работи во семејниот бизнис. Откако ќе се запознаат со луѓето и местото на современа Тирана, парот тргнува на патување кон албанските планини, кои ги содржат најубавите и најболните тајни на приказната.
Софија го оттргнува фокусот од постјугословенските конфликти кои ги монополизираа интелектуалните напори за справување со албанско-српските односи во филмовите и во историографијата. Приказната е поставена во Белград, Тирана и Северна Албанија помеѓу раните 1940-ти и денес. Филмот сугерира дека односот меѓу соседните народи не е случај само за криминолозите, туку дека се карактеризира и со љубов и меѓусебно почитување, нијанси кои треба да се земат предвид при замислувањето на заедничка иднина. Дневникот на прадедото што го води патувањето на Софија во нејзиното албанско минато, функционира како контра-културна алатка што ја става против струите на омраза. Овој избор ѝ дава на албанската публика хуманизирана слика за нивните соседи.
Наративот се одвива во две паралелни и вкрстени епохи. Настаните што се случуваат во 1941 година имаат интеракција со сегашноста и обратно. Иако врската помеѓу двете приказни понекогаш е нејасна, таа ја поттикнува љубопитноста на гледачот, кој останува да копнее за следниот развој на заплетот. Напорот да се пофали женската функција во човечката историја е очигледен ставајќи ги женските ликови во центарот на заплетот, режисерот и сценаристите ја нагласуваат заштитничката и грижлива улога на жената во однос на агресивната, одмаздољубива и гнасна природа на мажите.
Филмот ја нагласува трагичната судбина на албанско-српските односи и важноста од зајакнувањето на социјалните врски меѓу двете заедници. Софија јасно прикажува колку е тешко за поединците да ги надминат предрасудите кои се вградени во практиките на градење на државата. Филмот се занимава со општествено чувствителна тема и ги предизвикува вообичаените ксенофобични наративи кои доминираат во весниците, како и во социјалните медиуми и ТВ каналите во Албанија и Србија.
Времетраење на филмот 95 мин.
Романса – Драма-Историја
Влез: 150 денари.
