ekran платформа за слободоумни
Дали сме само патници во возот на животот, каде што секоја станица е однапред одредена? Или сме ние оние што ја држат мапата, избирајќи каде да застанат и каде да продолжат?
Ова вечно прашање – дали судбината постои – проникнува во сите човечки култури, религии, филозофии и лични приказни.
И’ додека некои веруваат дека сè е „напишано во ѕвездите“, други тврдат дека човекот е кројач на сопствената судбина, одговорен за секој свој избор.
Кога животот изгледа како сценарио
Луѓето најчесто веруваат во судбина кога се случуваат неочекувани пресврти што изгледаат „премногу мудри“ за да бидат случајни. Средба со личност што ви го менува животот, спасување во последен момент, соништа што се остваруваат, чудни случајности што ве водат на „вистинското место во вистинско време“ – сето ова создава впечаток дека некој (или нешто) го оркестрира нашиот живот. Психолозите го нарекуваат когнитивна потреба за смисла – човекот тешко го прифаќа хаосот и случајноста. Кога ќе се случи нешто значајно, нашиот ум сака да верува дека тоа се случило со причина.
Судбината како утеха и водство
Верувањето во судбината честопати им помага на луѓето да се справат со загуба, неправда или несреќа. Кога велиме: „Мораше да биде“ или „Сè се случува со причина“, ја ублажуваме болката и ги прифаќаме животните ситуации без отпор. Судбината станува психолошки штит од немоќ. Од друга страна, некои во судбината наоѓаат повик да ја слушаат интуицијата, да се поврзат со нешто повисоко – било да е тоа Бог, универзумот или подлабока свест. За нив, судбината е патоказ, а не синџир.
Кројачи на сопствената среќа?
Сепак, многу современи мислители, научници и филозофи тврдат дека судбината не е фиксна, туку е флексибилна. Човекот има слобода на избор, способност да реагира, да го менува текот, да учи од искуството и да ја обликува својата приказна. Една позната поговорка вели: „Судбината не се случува. Таа е создадена“. Оние кои не чекаат „што ќе се случи“, туку дејствуваат свесно, преземаат одговорност. За нив, судбината не е наменета – таа е освоена.
Случајностите не постојат?
Јунг зборувал за синхроницитет – значајни случајности кои не се причинско-последични поврзани, но имаат длабоко лично значење. Кога ќе наидете на книга токму кога ви е потребна, или некој странец ви кажува точно што сте размислувале, постои чувство дека „нешто поголемо од нас“ ја води играта.
Дали е тоа судбина? Или само нашата способност да го препознаеме значењето?
Можеби вистината е некаде помеѓу
Можеби прашањето не е дали постои судбина, туку што правиме со неа. Можеби ни е дадено место на поаѓање и некои важни состаноци. Но, сè помеѓу – како ќе сакаме, кого ќе слушаме, што ќе избереме – тоа е нашето платно. И човекот, на крајот на краиштата, е суштество кое го слика животот со свои бои.
Фото: Архива
