ekran платформа за слободоумни
Руските научници се обидуваат да ја откријат главната мистерија за Донската икона на Богородица, која содржи код од 24 грчки букви. Покрај тоа, не е познато кој и кога ја насликал иконата.
Научниците изнесоа неколку хипотези за темата на авторот на иконата. Најпопуларниот е создаден благодарение на записот во хроника на Донскиот манастир. Според податоците од документот, Донските Козаци му ја дале иконата на принцот Дмитриј (1350-1389) пред битката на полето Куликово (1380 година).
Записот датира од 1692 година, но тешко е да се каже кога се појавила легендата. Најверојатно се појавила непосредно пред 17 век. век.
– Во текот на XIV -XV век, немаше донска војска, а Козаците беа наречени нередовни татарски одреди кои беа во служба на Големиот војвода – објаснил историчарот Левон Нерсесијан.
Друга верзија за потеклото на иконата се појавила во приказната за битката на полето Куликово, што се случила приближно во средината на 15 век. Според тие информации, иконата е создадена во Коломна, каде што се собрала руската војска пред решавачката битка. Иконата му била дадена на принцот по молитва во главниот храм на градот.
Недамнешното истражување на историчарите на уметноста ја поби оваа хипотеза. Во текот на летото 1380 година, неколку месеци пред битката, Црквата Преображение во Коломна била срушена и повторно изградена дури во 1392 година. Можно е Донската икона тогаш да е создадена.
Според Нерсесјан, иконата била нарачана од принцезата Евдокија. Можно е реликвијата веќе да се појавила по смртта на нејзиниот сопруг Дмитриј Донски во 1389 година.
Ремек дело
Ако е точно тврдењето дека принцезата Евдокија побарала да се наслика иконата, тогаш авторот на иконата можел да биде големиот сликар на икони од тоа време, Теофан Грк.
Тој дошол во Русија околу 1370 година од кримскиот град Кафа (денешниот град Феодосија) и првично работел во Новгород, каде што се уште може да се види неговата фреска во Црквата на Преображението. Едно од летописите споменува дека тој го насликал и Успенскиот собор во Коломна.
Историчарите на уметноста веруваат дека врз основа на иконографијата, може да се каже дека иконата е дело на Грците. Ова се однесува првенствено на распространетиот во византиски стил „Елеусис“ („Љубезност“), што Теофан го популаризирал во Русија.
Не сите историчари на уметност се согласуваат со оваа теза. Прво, по Новгород, ништо не се знае за животот на странски мајстор. Второ, многу од делата што му се припишуваат на Гркот всушност не се негови.
– Единственото дело на Теофан е зачувано е во црквата Спасител – Преображение во Новгород, додека сe друго е под знак прашалник – објаснува Нерсесијан.
Има се’ повеќе тајни
Научниците се уште се повеќе збунети од другата страна на иконата на која се наоѓа другата икона на Успение на Богородица. Тоа е многу различно во техниката од чудесната слика.
Научниците се расправаат дали двете икони се насликани од еден уметник или две? Исто така, тие се многу збунети од стилот во кој е изработена иконата, стилот е невообичаен за средновековниот руско-византиски стил.
– Во текот на XIV-XV век, имаше бројни работилници што им припаѓаа на познати иконописци од тоа време. Можно е непознатиот автор на Донското ремек-дело да работел во едно од нив, можеби таму бил и Теофан Грк или Андреј Рублев – објаснува Зана Белик, раководител на одделот за експертиза и уметнички проценки на музејот Андреј Рублев.
Натписот на долгиот омофориј на Богородица, кој содржи 24 грчки букви, исто така е нејасен. Буквите се наредени по ред и, според научниците, претставуваат код.
По неколкугодишно истражување, историчарот Нерсерјан дошол до заклучок дека натписот најверојатно е од библиската книга Псалтир, поточно од пасус што е поврзан со предвидувањата на Богородица или е текст на молитва.
Според експертот, ниту една верзија не е конечна. Научниците се уште се обидуваат да го откријат кодот, како и начинот на создавање на Донската икона.
